اسب سواری
در قرآن و احادیث،
اسب به صور مختلف و از جهات متعدد، به ویژه از دیدگاه نظامی و رزمی، مورد
تمجید و تقدیر قرار گرفته است. خداوند متعال در قرآن به رزمندگان اسلام
دستور می دهد، همیشه اسبان جنگی را آماده و مهیّا نگهدارند:
"واعدوا لهم ما استطعتم من قوّه و من رباط الخیل ترهبون به عدوالله وعدوکم؛هر چه در توان دارید، از نیرو و اسب های آماده بسیج کنید، تا با این [تدارکات]، دشمن خدا و دشمن خودتان را بترسانید."
همچنین، اسب، قاطر و الاغ را وسیله سواری و زینت مناسب معرفی می کند:
"و الخیل و البغال والحمیر لتر کبوها و زینه و یخلق ما لا تعلمون؛ و اسبان و استران و خران را [آفرید] تا بر آن ها سوار شوید و [برای شما] تجملی [باشد]، و آن چه را نمی دانید می آفریند."
حضرت سلیمان پیامبر صلی الله علیه و اله را از علاقه مندان به اسب معرفی نموده و می فرماید: وی از اسبان قوی و چابک جنگی، سان می بیند و به آنان آن چنان علاقه می ورزد که دستور می دهد آن ها را باز گردانند و با این که تاریکی شب همه جا را فرا گرفته و اسبان به خوبی قابل رویت نیستند، با کشیدن دست به ساق ها و گردن هایشان، آن ها را آزموده و مورد نوازش قرار می دهد:
"اذ عرض علیه بالعشیّ الصّافنات الجیاد؛ [به خاطر بیاور] هنگامی که [طرف] غروب، اسبان چابک و تندرو را بر او عرضه داشتند."
"فقال انّی احببت حبّ اخیر عن ذکر ربی حتی توارت بالحجاب؛ گفت: من این اسبان را به خاطر پروردگارم دوست دارم[من می خواهم از آن ها در جهاد استفاده کنم. او همچنان به آن ها نگاه می کرد] تا از دیدگانش پنهان شدند."
"ردوها علی فطفق مسحا بالسوق والا عناق؛[آن ها آن قدر جالب بودند که گفت:] بار دیگر آن ها را باز گردانید، و دست به ساق ها و گردن های آن ها کشید [و آن ها را نوازش کرد]."
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله اسب را که (سبب تقویت بنیه نظامی مسلمانان است)، موجب عزت مسلمین معرفی می کند و می فرماید:
"اربطوا الخیل فان ظهورها لکم عز واجوافها کنز؛ اسب ها را برای سواری و جنگ آماده کنید، زیرا پشت های آن ها (یا ظاهر آن ها) برای شما عزت و قدرت بوده، و شکم هایشان (یا باطن آن ها) برایتان گنج است."
"انّ الله اعزامّتی بسنابک خیلها و مراکز رماحها؛ خداوند، امت مرا به وسیله سم اسب ها و فروگاه نیزه ها عزیز ساخت."
آن حضرت همچنین اسب را یک مرکب بهشتی دانسته و می فرماید:
"خیول الغزاه حنو لهم فی الجنه؛ اسبان رزمندگان اسلام، در بهشت نیز اسبان آن ها خواهند بود."
و پرورش اسب را از شمار سرگرمی های باطل و بیهوده، خارج شمرده و می فرماید:
"کل لهو المومن باطل الا فی ثلاث: فی تادیبه الفرس، و رمیه قوسه، و ملاعبته امراته، فانهنّ حقّ؛ همه سرگرمی های مومن، جز در سه مورد باطل است: در آموزش دادن اسب و پرورش آن، و تیراندازی با کمان، و بازی کردنش با زنش؛ این سه مورد [باطل نبوده] حق است."
و اسب را برای همیشه خوب و خیر می داند و می فرماید:
"اخیر معقود بنواصی الخیل الی یوم القیامه؛ خیر و خوبی به پیشانی اسب تا روز قیامت بسته شده است."
جالب تر این که خود آن حضرت در مسابقه اسب دوانی شرکت می نماید.
روزی به همراه گروهی از مسلمانان، دشمنان و دزدان را در خارج از شهر تعقیب می نماید. دشمنان، متفرق شده و می گریزند. آن گاه ابو قتاده به پیامبر صلی الله علیه و اله، پیش نهاد مسابقه اسب دوانی می دهد. آن حضرت نیز پذیرفته و در مسابقه شرکت می کند، و در این مسابقه، گوی سبقت را از همه شرکت کنندگان ربوده و اول می شود. و قابل توجه، این که نه تنها تعیین جایزه و شرط بندی را در این مورد جایز می داند، بلکه گاه، مخارج جوایز برندگان مسابقه را نیز خود به عهده می گیرد:
امام باقر علیه السلام فرمود: "انّ رسول الله صلی الله علیه واله سابق بین الخیل، و اعطی السّوابق من عنده؛ رسول خدا صلی الله علیه واله مسابقه اسب دوانی ترتیب داده و جوایز را از مال خویش پرداخت."
"رایت رسول الله صلی الله یلوی ناصیه فرس باصبعه؛ رسول خدا صلی الله علیه واله را دیدم که با انگشت خویش موی پیشانی اسبی را می پیچید."
"و هو یمسح وجه فرسه بردائه؛ او صورت اسب خود را با عبای خویش پاک می کرد."
از مجموع مطالب مطرح شده می توان فهمید، اسلام چقدر برای این ورزش سالم، مفید و رزمی، ارزش و اهمیت قایل است.
امام زین العابدین علیه السلام فرمود: "انّ رسول الله صلی الله علیه واله اجری الخیل و جعل سبقها اواقی من فضه؛
رسول خدا صلی الله علیه و اله، [در مسابقه اسب دوانی]، اسب دوانیده، و جایزه اش را چندین آق از جنس نقره قرار داد."
آن حضرت نیز همانند حضرت سلیمان علیه السلام، آن چنان به اسب اهمیت داده و بدان عشق می ورزد، که به دست مبارک خود، موی پیشانی اسب را پیچیده و صورت آن را با عبای خویش پاک و تمیز می کند.
| شامل
رشته هایی چون اسب دوانی، چابک سواری، پرش با اسب، چوگان، درساژ (حرکات
نمایشی اسبهای تربیت شده)، شکار با اسب، رودیو (Rodeo مسابقه با اسبهای
وحشی)، اسب دوانی استقامت و رشته های متعدد و تماشایی دیگر. برای آشنایی با
این ورزشها، بهتر است از معرفی متداول ترین آنها، یعنی اسب دوانی آغاز
کنیم : اسب دوانی اسب دوانی، رشته ای پر سابقه در سوارکاری است که در طی قرون متمادی اجرا می شده است، ارابه رانی، یک مثال از مسابقات سرعت در زمان روم باستان است. در اساطیر تمدنهای مختلف نیز، به مسابقه با اسب بسیار اشاره شده است و راندن ارابه و داشتن اسبهایی جادویی، از ویژگیهای قهرمانان اسطوره به شمار میرود و خود دلیل موجهی برای اهمیت اسب و سوارکاری در تمدنهای باستانی به شمار میرود. مهمترین شکل اسب دوانی، چابک سواری با اسبهای اصیل یا thoroughbred racing نام دارد و در بسیاری از کشورهای جهان علاقمندانی دارد. (لازم به توضیح است که نژاد تروبرد، در اصل نژادی ترکیبی است که از ترکیب اسبهایی با ویژگیهای مشخص چون اندام قوی، سرعت، زیبایی، مقاومت و... به دست آمده اند و متخصصان پرورش آنها، با پرداخت مبالغ گزاف، مادیان یا اسب نر خاصی را برای گرفتن نطفه اجاره میکنند تا کره هایی با مشخصات اصلاح شده به دست بیاورند.) ارابه رانی تک اسبه نیز در ایالات متحده، کانادا، استرالیا، فرانسه، ایتالیا و اسکاندیناوی تا حدی مورد توجه است. مسابقه اسب دوانی برای اسبهای کوچک و قوی که کوارتر هورس quarter horse نامیده میشوند نیز در ایالات متحده طرفداران بسیاری دارد. امروزه در بسیاری از کشورهای جهان، پرورش، اصلاح نژاد و تربیت اسب و همچنین برگزاری و شرکت در مسابقات اسب دوانی یک فعالیت اقتصادی قابل توجه به شمار می آید و جالب است بدانید که صنعت قمار یکی از حامیان بزرگ آن است، زیرا شرط بندی بر روی اسب، یکی از رایج ترین و به نوعی قابل دسترس ترین انواع قمار به شمار میرود و برای گردانندگان این صنعت بسیار سودآور بوده است. از مسابقات National Hunt Racing اسبهای استثنایی و خاص، میتوانند در مسابقات برنده میلیونها دلار شوند و فروش نطفه آنها برای اصلاح نژاد، میلیونها دلار به جیب صاحبانشان سرازیر میکند. سبک مسابقه، مسافت تعیین شده و شیوه برگزاری آنها، بسته به کشوری که برنامه در آن اجرا میشود با یکدیگر تفاوت دارند و کشورهای بسیاری هستند که سبکهای متفاوت اسب دوانی در آنها اجرا میشود. برای مثال در انگلستان، مسابقاتی اجرا میشوند که در آنها از مانع استفاده میشود که یا به شکل پرچین و یا خاکریز هستند و به نام مسابقه ملی شکار (National Hunt racing) شهرت دارند، از طرفی مسابقاتی به نام مسابقه یکنواخت یا مسطح (Flat racing) نیز وجود دارد که در مسافت معینی انجام میگیرد و در آن از هیچ مانعی استفاده نمیشود. انگلستان موطن بسیاری از چابک سواران نام آور بوده است که در میان آنها میتوان به گوردون ریچاردز (Gordon Richards) اشاره نمود. در ایالات متحده، مسابقات اسبدوانی در زمینهای مسطح خاکی یا چمن برگزار میشود که بیشتر آنها هم از نوع چابک سواری با اسبهای اصیل هستند. مسیرهای دیگر مسابقات شامل پیستهای مسابقات کوارتر هورس و اسبدوانی با مانع هستند که البته گاهی به ترکیبی از این سه نوع هم برمیخوریم. مسابقه با نژادهای خاص مانند مسابقه با اسب عربی، در اندازه های محدودتری به چشم میخورد. مسابقات اسبدوانی با اسبهای اصیل در مسافتهای مختلف انجام میشود که رایجترین انواع آن 4.5 فورلانگ معادل 905 متر تا یک و نیم مایل معادل 2414 متر است. پرورش دهندگان اسب با درنظر گرفتن این مسافات، اسبهایی با ترکیب نژتدهای خاص پرورش میدهند که بنا به نوع مسابقه سریع یا مقاوم باشد. نقطه اوج در مسابقات اسبدوانی آمریکا، به طور سنتی مسابقات اسب دوانی کنتاکی (Kentucky Derby) است که همراه با Preakness Stakes و Belmont Stakes، مجموعه Triple Crown را تشکیل میدهند که مسابقات مخصوص اسبهای سه ساله است. مسابقات چابک سواری تروبرد در آمریکا یک تالار افتخار (Hall of fame) دارد که در آن مجموعه بزرگی از شناسنامه اسبها، چابک سواران و تربیت کنندگان اسب و همچنین عکسها، یادگاریها و وقایع نگارها نگهداری میشود. Phar Lap با توجه به اینکه توجه علاقمندان سوارکاری و رسانه های خبری بیشتر بر روی موفقیت اسبهای نر در مسابقات و همچنین نژادهای اصیل نر برای اصلاح نژاد متمرکز است، تبلیغات بسیار کمتری بر روی مادیانهای اصیل انجام میگیرد. یکی از این مادیانها، لا ترویین (La Troienne) نام دارد که یکی از باارزش ترین مادیانهای قرن بیستم محسوب میشود و بسیاری از اسبهای قهرمان نژاد تروبرد، از نسل او هستند. مشهورترین اسب استرالیا فارلپ (Phar Lap) نام دارد که در اصل نیوزیلندی و یک اسب یورتمه رو اصیل و بیار موفق در دهه 60 بود. در کانادا، مشهورترین اسب، نورترن دنسر (Northern Dancer) نام داشت که پس از برنده شدن در مسابقه کنتاکی و پریکنس (Preakness)، موفقترین اسب و پدر تروبرد نام گرفت . پسر او که نیژینسکی (Nijinsky) دوم نام دارد نیز دارای شهرت فراوانی است. یک اسب مشهور دیگر، شرگر (Shergar) نام داشت و در ایرلند که به خاطر تاریخ اسبدوانی خود بسیار شهرت دارد، به مقام قهرمانی مسابقات اسبدوانی تروبرد شد. این اسب در 8 فوریه 1983 دزدیده شد و هرگز یافته نشد. |
|
"واعدوا لهم ما استطعتم من قوّه و من رباط الخیل ترهبون به عدوالله وعدوکم؛هر چه در توان دارید، از نیرو و اسب های آماده بسیج کنید، تا با این [تدارکات]، دشمن خدا و دشمن خودتان را بترسانید."
همچنین، اسب، قاطر و الاغ را وسیله سواری و زینت مناسب معرفی می کند:
"و الخیل و البغال والحمیر لتر کبوها و زینه و یخلق ما لا تعلمون؛ و اسبان و استران و خران را [آفرید] تا بر آن ها سوار شوید و [برای شما] تجملی [باشد]، و آن چه را نمی دانید می آفریند."
حضرت سلیمان پیامبر صلی الله علیه و اله را از علاقه مندان به اسب معرفی نموده و می فرماید: وی از اسبان قوی و چابک جنگی، سان می بیند و به آنان آن چنان علاقه می ورزد که دستور می دهد آن ها را باز گردانند و با این که تاریکی شب همه جا را فرا گرفته و اسبان به خوبی قابل رویت نیستند، با کشیدن دست به ساق ها و گردن هایشان، آن ها را آزموده و مورد نوازش قرار می دهد:
"اذ عرض علیه بالعشیّ الصّافنات الجیاد؛ [به خاطر بیاور] هنگامی که [طرف] غروب، اسبان چابک و تندرو را بر او عرضه داشتند."
"فقال انّی احببت حبّ اخیر عن ذکر ربی حتی توارت بالحجاب؛ گفت: من این اسبان را به خاطر پروردگارم دوست دارم[من می خواهم از آن ها در جهاد استفاده کنم. او همچنان به آن ها نگاه می کرد] تا از دیدگانش پنهان شدند."
"ردوها علی فطفق مسحا بالسوق والا عناق؛[آن ها آن قدر جالب بودند که گفت:] بار دیگر آن ها را باز گردانید، و دست به ساق ها و گردن های آن ها کشید [و آن ها را نوازش کرد]."
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله اسب را که (سبب تقویت بنیه نظامی مسلمانان است)، موجب عزت مسلمین معرفی می کند و می فرماید:
"اربطوا الخیل فان ظهورها لکم عز واجوافها کنز؛ اسب ها را برای سواری و جنگ آماده کنید، زیرا پشت های آن ها (یا ظاهر آن ها) برای شما عزت و قدرت بوده، و شکم هایشان (یا باطن آن ها) برایتان گنج است."
"انّ الله اعزامّتی بسنابک خیلها و مراکز رماحها؛ خداوند، امت مرا به وسیله سم اسب ها و فروگاه نیزه ها عزیز ساخت."
آن حضرت همچنین اسب را یک مرکب بهشتی دانسته و می فرماید:
"خیول الغزاه حنو لهم فی الجنه؛ اسبان رزمندگان اسلام، در بهشت نیز اسبان آن ها خواهند بود."
و پرورش اسب را از شمار سرگرمی های باطل و بیهوده، خارج شمرده و می فرماید:
"کل لهو المومن باطل الا فی ثلاث: فی تادیبه الفرس، و رمیه قوسه، و ملاعبته امراته، فانهنّ حقّ؛ همه سرگرمی های مومن، جز در سه مورد باطل است: در آموزش دادن اسب و پرورش آن، و تیراندازی با کمان، و بازی کردنش با زنش؛ این سه مورد [باطل نبوده] حق است."
و اسب را برای همیشه خوب و خیر می داند و می فرماید:
"اخیر معقود بنواصی الخیل الی یوم القیامه؛ خیر و خوبی به پیشانی اسب تا روز قیامت بسته شده است."
جالب تر این که خود آن حضرت در مسابقه اسب دوانی شرکت می نماید.
روزی به همراه گروهی از مسلمانان، دشمنان و دزدان را در خارج از شهر تعقیب می نماید. دشمنان، متفرق شده و می گریزند. آن گاه ابو قتاده به پیامبر صلی الله علیه و اله، پیش نهاد مسابقه اسب دوانی می دهد. آن حضرت نیز پذیرفته و در مسابقه شرکت می کند، و در این مسابقه، گوی سبقت را از همه شرکت کنندگان ربوده و اول می شود. و قابل توجه، این که نه تنها تعیین جایزه و شرط بندی را در این مورد جایز می داند، بلکه گاه، مخارج جوایز برندگان مسابقه را نیز خود به عهده می گیرد:
امام باقر علیه السلام فرمود: "انّ رسول الله صلی الله علیه واله سابق بین الخیل، و اعطی السّوابق من عنده؛ رسول خدا صلی الله علیه واله مسابقه اسب دوانی ترتیب داده و جوایز را از مال خویش پرداخت."
"رایت رسول الله صلی الله یلوی ناصیه فرس باصبعه؛ رسول خدا صلی الله علیه واله را دیدم که با انگشت خویش موی پیشانی اسبی را می پیچید."
"و هو یمسح وجه فرسه بردائه؛ او صورت اسب خود را با عبای خویش پاک می کرد."
از مجموع مطالب مطرح شده می توان فهمید، اسلام چقدر برای این ورزش سالم، مفید و رزمی، ارزش و اهمیت قایل است.
امام زین العابدین علیه السلام فرمود: "انّ رسول الله صلی الله علیه واله اجری الخیل و جعل سبقها اواقی من فضه؛
رسول خدا صلی الله علیه و اله، [در مسابقه اسب دوانی]، اسب دوانیده، و جایزه اش را چندین آق از جنس نقره قرار داد."
آن حضرت نیز همانند حضرت سلیمان علیه السلام، آن چنان به اسب اهمیت داده و بدان عشق می ورزد، که به دست مبارک خود، موی پیشانی اسب را پیچیده و صورت آن را با عبای خویش پاک و تمیز می کند.
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد